Sofi Kelimesinin Kullanılmaya Başlaması:
Ashap da bazıları Suffa ashapı, suffa ehli adıyla diğerleri arasında seçkin görünmektedir. Hz. Peygamberden sonra ashaba yetişenlere ve ilmi onlardan alanlara Tabiin denil miştir. Ondan sonra tabiine yetişenlere de tebe-i tabiin denilmektedir.
Zamanla, Müslümanlar asrı saadetten uzaklaşamaya başlayınca ve Müslümanların sayısı artınca haliyle o saadet asrından , mutluluk asrından manen de uzaklaşıldı.
Çeşitli görüşler ortaya çıktı. Cehalet ve bilgisizlik ön plana çıktı . Olumsuz şartların hüküm sürdüğü Müslümanların siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda zayıf düştüğü ve toplumsal karışıklığın hüküm sürdüğü böyle bir ortamda Salih amelleri, dine bağlılıkları Resulullah sevgisiyle yan ıp tutuşan ayrı bir grup zuhur etmiş kendini göstermiştir.
Bunların içlerinde havas olanları “ Zahid ”, “Abid “, “Fakih” adlarıyla ünlenmişlerdir.
Tasavvuf ismi H.200 senesinden evvel ehl-i sünnetin ileri gelenlerine mahsus olarak meşhur olmuştur. Tasavvuf mesleğine mensup olanlara “Sofi” denilmiştir.
İslamiyet’in ilk yıllarında nefislerini riyazet ve zahidliğe vakıf edenlere zahit,abid gibi isimler verildi. Daha sonra zahitlere, hayata sülük etmişlere “sofi” den meye başlanmıştır.
Sofi sözü önce H.Z. asırda Kufedeki bazı zahid zum reler ve ondan bir asır sonrada Bağdat’taki tasavvuf cemaatler,4. asırda da Iraktaki bütün zahidler arasında iyice yerleşmiştir. Sufilerin tek yolu ve şaşamaz tavrı Peygamberi örnek almak olmuş , Allah’ın(cc) kitabına ve Resulün sünnetine tabi olmayı en büyük vazife bilmişlerdir.
Sofinin Tarifi:
Sofiyi başka başka tarif edenler olmuştur. Bir kaçının tarifi şöyledir.
Beşir b. el –Haris el –Hafi es – Sofi:
Ebu Ali Ruzbari:
Sehl b. Abdül-üt-Tüst- eri:
Sofi,safa ile sof’u giyen , sevgiye cefa tadı tattırmayan, dünyaya aldırış etmeyen ve H.z Muhammed (S.A.V.) ‘in yolunu tutan kimsedir.Sofi, bulanıklıktan kurtularak durulan, düşünce ile dalan beşerden kesilerek Allah’a bağlanan ve altın ile taşı bir sayan kimsedir.
İslam aleminde kendisinde ilk sofi denen kimsenin EBU HAŞİM EL –KUFİ olduğu bildirilir. Bu zat , hayatının en büyük kısmını Şam’da geçiren bir Küfeliydi. Boyun eğdiği,en büyük tesir Hz Peygamberle arkadaşlarının yaşayışındaki sadelik ile dünya muhabbetinden yüz çevirmesiydi.
İmam Gazali meşhur el-Münkız‘ında sofiler hak kında özetle şunlar söylenmektedir.
Su filer boş söz değil hal ve yaşantı sahibidirler. Su filerin en önemli özelliği öğrenme yoluyla ulaşılmayan ancak tadarak, yaşayarak ve kötü sıfatları iyi sıfatlarla değiştirerek varılabilen özelliklerdir. Sofiler gerçekten Allah’ın yoluna sülük edenlerdir .
Onların davranışları davranışların en güzeli, gittikleri yol yolların en doğrusu ahlakları,ahlakların en güzelidir.
Sofilerin iç ve dış yaşayışlarında ki bütün hareket ve hareketsizlikleri peygamberler kandilinin nurundan alın malı. Bilindiği gibi, yeryüzünde Peygamberlik nurundan başka kendisiyle aydınlanacak başka bir nur yoktur.
Sofi o kimsedir ki kalbi Allah için saffet bulmuştur. Yani tertemiz olmuş, berraklık kazanmıştır.Tasavvuf ehli olan ve onlar gibi görünenler hakkında kullanılır. “Sufi” şeklinde de kullananlar vardır. Asr-ı Saadette yaşayan müminler Peygamber efen dimizin sohbet-i şeriflerine eriştiklerinden Müslümanlar arasında büyük bir kıymet ve itibara sahiptirler. Onlara “Sahabe”denilmektedir. Ancak ashap-ı kiram Efendileri miz, kendi kişiliklerine ait faziletlere, İslam’a ettikleri hizmete ve İslam’ı kabul hususundaki sıralarına göre fark lılıklar arz eder.
